Uniwersytet latający - Nieformalne instytucje kształcenia wyższego, jakie funkcjonowały w Królestwie Polskim (od 1905 roku) i w Polsce (od 1918 roku).
Organizowane od 1882 w domach prywatnych w Warszawie konspiracyjne kursy samokształceniowe dla kobiet, dla których edukacja na poziomie uniwersyteckim była zamknięta, w roku 1885 przekształciły się w nieformalną, tajną szkołę wyższą tzw. Uniwersytet Latający. W roku szkolnym 1882/83 kilka grup niedawnych pensjonarek słuchało wykładów Józefa Siemaszki, Stanisława Norblina, Piotra Chmielowskiego i Władysława Smoleńskiego.
W 1885 jedna ze słuchaczek kursów – Jadwiga Szczawińska-Dawidowa zamieniła grupy uczniów w jednolitą strukturę. Dzięki temu powstał również jednolity program nauczania. Tajna uczelnia naukowa była szkołą płatną 2 - 4 rubli miesięcznie. Opłaty przeznaczano na honoraria dla wykładowców różnych grup oraz działalność tajnej Czytelni Naukowej. Studia na tajnym uniwersytecie trwały od pięciu do sześciu lat i obejmowały cztery kierunki: nauki społeczne, nauki filologiczno-historyczne, pedagogikę i nauki matematyczno-przyrodnicze. W tygodniu słuchaczki uczestniczyły w 8–11 godzinach wykładów. Wśród wykładowców znajdowali się wybitni naukowcy, którzy gwarantowali wysoki poziom nauczania.
Oblicza się, iż w ciągu dwudziestu lat istnienia uniwersytet ukończyło pięć tysięcy kobiet. Najsłynniejszą absolwentką Uniwersytetu Latającego była przyszła noblistka Maria Skłodowska-Curie. W roku 1905 Uniwersytet przekształcił się w jawnie działające Towarzystwo Kursów Naukowych.