Geniusz w zakonie, jakim był Józef Maria Bocheński, zasługuje na swoją własną opowiesć, tak jak jego koncepcje. Bocheński był logikiem, historykiem logiki i badaczem filozofii i myśli współczesnej: historia logiki i krytyka kultury współczesnej wyznaczały dwa główne pola jego badań. Początkowo poświęcał się przede wszystkim badaniom logicznym, utrudniały je jednak panujące w czasach jego młodości ograniczenia: katolickie środowiska akademickie niechętnie odnosiły się do współczesnej logiki formalnej, kojarząc ją z niechętnym religii neopozytywizmem. W tej sytuacji Bocheński musiał zająć się badaniami nad historią logiki, która od takich podejrzeń była wolna. Historii logiki poświęcił już swoją pracę habilitacyjną Z historii logiki zdań modalnych (1938) oraz dzieło Elementa logica Graecae (1937). Syntezą wielu szczegółowych badań i licznych publikacji Bocheńskiego z historii logiki jest dzieło Formale Logik (1956). Kilkukrotnie zmieniał poglądy filozoficzne. W młodości żywił sympatie do kantyzmu, później został zwolennikiem tomizmu, który łączył z filozofią analityczną. Na początku lat 60. porzucił tomizm, dokonując rewizji swoich poglądów na rozwój filozofii europejskiej i tworząc własny system analitycznej filozofii chrześcijańskiej.
Bocheński dzielił historię logiki na trzy krótkie okresy szybkiego rozwoju, przedzielane długimi okresami niemal całkowitego upadku. Te okresy rozwoju to IV/III w. p.n.e. (logika arystotelesowska i logika stoicka), XIII i XIV w. (logika scholastyczna) oraz okres współczesny, zaczynający się pod koniec XIX w. (rozwój logiki matematycznej). Stanowią one jednocześnie czasy największego rozkwitu filozofii – pierwszy wydał Arystotelesa, drugi św. Tomasza, trzeci współczesną filozofię analityczną. Historia logiki pokazuje według Bocheńskiego, że logika i metodologia rozwijają się i doskonalą, nie są więc niezmienne jako narzędzia poznawcze. Narzędzia te w najdoskonalszej obecnie fazie rozwoju wykorzystuje jedynie filozofia analityczna, i tylko ona jest filozofią naukową. Inne niż filozofia analityczna kierunki filozoficzne współczesności są natomiast wyrazem upadku logiki i filozofii i stanowią przedmiot zainteresowania drugiego z nurtów myśli Bocheńskiego, krytyki kultury współczesnej.
Bocheński był krytykiem marksizmu. Ściśle odróżniał myśl Marksa jako socjologa od późniejszego marksizmu-leninizmu. Marksizm, a zwłaszcza marksizm-leninizm uznawał za syntezę i kulminację wszystkich nowożytnych zabobonów. W jego skład wchodzą: scjentyzm jako zabobon o wszechmocy poznawczej nauki, antropocentryzm jako zabobon o szczególnej pozycji człowieka we wszechświecie, progresywizm jako zabobon o nieograniczonym postępie historycznym i prometeizm jako zabobon o wszechmocy człowieka możliwej do osiągnięcia dzięki nauce i technice. Za jedyną żywą cywilizację naszych czasów uważał cywilizację europejską, która według niego opiera się na trzech fundamentach: 1) grecki stosunek do czystej formy; 2) rzymski stosunek do społeczeństwa (w głównej mierze na ten czynnik składa się prawo rzymskie); 3) judeochrześcijańskie podejście do spraw egzystencjalnych.
Bezkompromisowo ganił intelektualistów kolaborujących z komunizmem (nazywał ich „zgniłkami”, przy czym jak sam podkreślał jest to stwierdzenie naukowe, oznaczające ludzi, którzy nie wierzą w prawdę oraz są produktem rozkładającego się społeczeństwa)
Dodaj ocenę i komentarz